Nấm bào ngư hay còn gọi là Nấm sò (nấm dai) có tên khoa học là Pleurotus spp., có nhiều loại, khác nhau về màu sắc, hình dạng, khả năng thích nghi với các điều kiện nhiệt độ.

Bài viết này, chúng tôi tập trung vào giống nấm bào ngư xám.

Quả thể khá to, đường kính trung bình từ 2-10cm trơn bóng, màu từ xám đến trắng xám. Thịt nấm màu trắng, dày. Cuống mọc xiên, màu trắng hay gần trắng, dài từ 2-6 cm.

Nhiệt độ thích hợp: Phát triển ở một biên độ nhiệt độ khá rộng  từ 28 – 36 0C.  Nếu nhiệt độ ngày và đêm chêch lệch 5 – 8 0C có thể làm tăng sản lượng và chất lượng nấm.

Không khí: Nồng độ CO2 trong nhà trồng cao hơn 0,06%. Cuống nấm sẽ dài, tai nấm nhỏ

Ánh sáng: Khi nấm hình thành quả thể cần ánh sáng khuếch tán – tối có thể đọc sách – 50 -150 lux

Độ thông gió: Thông thoáng vừa phải, không có gió nóng lùa trực tiếp.

Dinh dưỡng: Sử dụng trực tiếp nguồn xenlulo (mùn cưa). Vì vậy mùn cưa xử lý tốt, năng suất nấm sẽ cao.

Độ ẩm môi trường: 70% – 85%

Nấm bào ngư xám có biên độ rất rộng về nhiệt độ và ẩm độ vì vậy đối với thời tiết ở miền Nam nước ta sự chênh lệch nhiệt độ giữa hai mùa không cao nên đều trồng được, nhưng thời vụ thích hợp nhất là vào mùa mưa, vì lúc này độ ẩm không khí tương đối cao sẽ tiết kiệm được công tưới.

Chăm sóc: Sau khi đem Phôi về 7 ngày, tháo bỏ giấy báo mục đích là giúp nấm ra trên cổ và tạo được kích thước cũng như hình dạng của tai nấm đồng đều hơn. Khi nấm ra, ở giai đoạn này rất dễ ảnh hưởng do các điều kiện ngoại cảnh. Vì vậy, nhà trồng phải đáp ứng các điều kiện như sau: giữ ẩm tốt ở 70 – 85%, nhiệt độ là 28-36 0C, thoáng  và sạch sẽ.

7 ngày đầu không tưới sau khi xếp bịch vào nhà trồng, nhưng sau 7 ngày (kể từ lúc tháo báo) thì nấm xuất hiện quả thể trên cổ túi. Khi đó, nấm rất cần nước, vì vậy vừa phun sương vừa tạo ẩm môi trường xung quanh (nước nền 2-3 lần trong ngày). Từ lúc ra đinh ghim đến lúc thu hái là 4 ngày (khi mũ nấm từ màu xám sang trắng xám).

Nước tưới nấm phải sạch, không phèn, không chứa chất độc hại nấm và nên tưới phun sương thật mịn.  Tưới nước nhiều hay ít tùy theo ẩm độ không khí của nhà nuôi nấm. Bình quân 3 lần/ngày, nếu khô thì từ 4 – 6 lần/ngày.

Nước có Độ PH là 6.5 – 7.5 là tốt nhất.

Không tưới thẳng lên bịch phôi mà phun xịt tạo mưa nhẹ rơi từ trên xuống, tưới ướt các vách, nền nhà để tạo độ ẩm không khí cần thiết cho nhà trồng nấm. Tùy theo thời tiết mà tưới nhiều hay ít để tạo ẩm cho nhà trồng nấm, mỗi ngày tưới 2 – 4 lần (khi mưa dầm ẩm ướt, không cần tưới). Lưu ý là không để giọt nước bắn thẳng vào nụ nấm mà làm hư hỏng nó và biến dạng tai nấm.

Tưới nước dạng phun sương, lượng nước ít (phun sương hạt mịn) nhưng kéo dài thời gian tưới sao cho nhìn bề mặt mũ nấm có lớp nước đọng lại.

Trung bình ngày tưới 3-6 lần.

Trong thời gian này nấm rất cần độ ẩm: Nếu thiếu nước, nấm sẽ cằn cỗi, ăn rất dai. Nếu tưới nhiều nước, nấm sẽ có màu vàng.

Nấm mọc tập trung thành cụm nên khi nấm đủ lớn cần hái cả cụm (trong cụm nấm có 2-3 tai lớn).

Dùng tay nắm lấy phần cuống nấm kéo nhẹ và lấy hết cả chân nấm. Khi hái xong phải quan sát và thu hết những chân nấm còn sót lại bên trong cổ túi phôi.

Sau khi thu hái Nấm, vệ sinh thu hết những phần chân nấm còn lại. Dùng nắp nhựa đậy ở đầu bịch Phôi sau 7 – 10 ngày thì mở nắp để thu tiếp tục.

Sau đó, tiếp tục chăm sóc như lúc ban đầu và cứ như vậy lặp lại từ 5-10 lần là kết thúc quá trình thu hái. Mỗi đợt cách nhau 15-25 ngày.

Lưu ý: Muốn bảo quản nấm tốt nhất nên thu hái sau khi tưới nước ít nhất là 3 giờ, để tai nấm khô ráo không bị ướt.

Hái nấm xong dung dao cắt sạch phần chân nấm (không còn màu vàng), cho vào túi buộc kín miện túi. Nếu muốn bảo quản lâu phải cho túi nấm vào phòng mát hạ nhiệt độ xuống 16 – 18 0C.

Phơi hoặc sấy khô: dùng tay xé nhỏ nấm theo chiều dọc. Phơi nấm dưới ánh nắng 1 ngày, đem sấy ở nhiệt độ 40  – 45 0C trong vài giờ đầu, khi nấm đã se khô nâng nhiệt độ lên tối đa 50 – 55 0C. Cho vào túi nilong kín để bảo quản.

Vật liệu: Làm nhà trồng nấm bằng tre, lá , lưới, ny lon. Có thể tận dụng sàn nhà để treo bịch phôi nấm, xung quanh nhà trồng nấm có thể bao lưới cước chống côn trùng hoặc nylon để giữ ẩm độ, hạn chế côn trùng giúp cho nấm phát triển tốt.

Nhà trồng nấm: Phải sạch sẽ, cao ráo, thoáng khí và giữ được độ ẩm. Các bịch phôi nấm có thể xếp đặt trên các kệ (bằng tre hay sắt) hoặc treo dưới các thanh ngang, mỗi hàng cách nhau 20 – 30cm, mỗi dây cách nhau 20 – 25cm, mỗi dây có thể treo từ 6 – 10 bịch phôi. Tốt nhất bố trí dàn treo theo từng khối một, mỗi khối rộng từ 1,4 – 1,6m, chiều dài tùy theo nhà trồng. Mỗi khối chừa các lối đi để tiện chăm sóc và thu hái.

Trước khi đưa nấm vào nhà nuôi trồng ta cần khử trùng nhà nấm bằng vôi bột cứ 100gr vôi bột/1m2 rãi đều xung quanh nền nhà nấm.

Sau khi nhà nấm chuẩn bị xong ta tiến hành đưa bịch phôi nấm vào chăm sóc.

Nhạy cảm với môi trường: Ngoài các tác nhân ảnh hưởng như nhiệt độ, độ ẩm, pH, ánh sáng,…. nấm bào ngư đặc biệt nhạy cảm với tác nhân gây ô nhiễm môi trường như hóa chất, thuốc trừ sâu, các kim loại nặng, kể cả trong nước tưới cũng như không khí và môi trường xung quanh khu vực nuôi trồng. Trong điều kiện ô nhiễm trên, tai nấm sẽ bị biến dạng hoặc ngừng tạo quả thể. Vì vậy, khi nấm bào ngư phát triển tốt thì nấm thu hoạch được chắc chắn sẽ là một loại thực phẩm sạch.

Cách phòng ruồi nhỏ (bồ hóng): Dùng cục long não đặp vỡ, bọc vào vãi mùng treo cách nhau 1 m theo hướng đi hái Nấm. Mùi này sẽ xua côn trùng. Hoặc dùng bình xịt pha loãng dầu Tràm 10% để xịt xung quanh vách nhà. Dùng khói xong liên tục trong 24h sẽ giúp tiêu dệt ruồi dấm.

Mốc xanh và Mốc đen sinh ra chủ yếu do quá trình di chuyển làm dập tơ nấm hoặc do khí hậu thời tiết không thuận lợi làm nấm yếu dễ phát sinh bệnh. Và quan trọng nhất là do nguồn nước tưới nhiễm bệnh. Vì vậy, để xử lý nguồn nước tưới thật tốt trách gây bệnh:

Dùng máy ozon để khử trùng nước tưới Nấm.

Dùng 7-9 viên vôi ăn trầu vo viên nhỏ bằng đầu đũa, phơi khô. Bỏ vào 1000 lít nước tưới Nấm để khử trùng.

Dùng chlorine (1,6 mg/Lít nước) để khử trùng nước tưới. Lưu ý: dùng cách này, phải để mở nấp bồn nước và để qua đêm mới dùng để tưới nấm. Dùng bình sục khí để khử clo